Enürezis, mesane kontrolü yetisinin çocuklarda normal olarak 4 yaşa kadar oluşmasına rağmen, bazı 5 yaş üstü çocuklarda görülen istemsiz idrar kaçırma durumudur. Altını ıslatma gece ve gündüz olabilmektedir. Tanısı için; alt ıslatmanın 3 ay süre ile haftada en az iki defa görülmesi gerekir. Altını ıslatma birincil (primer) ve ikincil (sekonder) olarak ikiye ayrılmaktadır.
Primer enüreziste; çocuk hiç tuvalet kontrolü sağlayamamıştır. Çoğunlukla fizyolojik kaynaklıdır. Öncelikle doktor muayenesi gereklidir. Sekonder enürezis de ise çocuğun belli bir dönem tuvalet kontrolü sağlamasına rağmen daha sonradan bu kontrol kaybolmuştur. Yaşanan bir travma sonrası ortaya çıkma olasılığı vardır. Yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi ile de ortaya çıkar. Fizyolojik bir sebebi olmadığı kesinleşmişse sebep büyük oranda korku veya ilgi beklentisidir. Her yaş döneminde erkek çocukların altlarını daha çok ıslattıkları görülmüştür.
Nedenleri
Enürezis nokturnanın yatan bir genetik temeli olduğu bilinmektedir. Bu durumla ilişkili çeşitli genler ortaya konmuştur. Bu çocukların birinci veya ikinci derecedeki akrabalarında çocukluk döneminde gece altını ıslatma hikâyesi mevcuttur. Bir araştırmada; anne-babanın her ikisinde gece altını ıslatma öyküsü varsa, çocukta altını ıslatma riski %77; anne-babadan birinde öykü varsa, çocukta altını ıslatma risk, %43; anne-babada öykü yoksa risk %15 olarak bulunmuştur. Gece altını ıslatmanın altında yatan 3 temel faktör vardır. Bunlardan birincisi uyanma bozukluğudur. Bu çocuklarda mesene doluluğunu algılayamama veya algılandığı halde uyanamama sorunu vardır. İkinci olarak gece idrar kaçıran çocuklarda mesanenin aşırı hareketliliği söz konusudur. Üçüncü olarak bu çocukların bir kısmında gece üretilen idrar miktarı olması gerekenden fazladır. Bunun sebebi gece yatmadan alınan sıvı miktarının fazla olmasıdır.
Tuvalet eğitimine erken veya geç başlama, aileye yeni gelen bebek ile birlikte görülen regresyon (gerileme), stres ve ayrılık kaygısı önemli etkenlerdir.
Öneriler
Beslenme alışkanlıkları gözden geçirin. Çocuğun günlük sıvı alımını düzenleyin. Akşamları yatmadan 2 saat önce aşırı sıvı alımı mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır. Fizik aktivitesi düzenlenmeli, uzun süreli oturur pozisyonda kalması engellenmelidir Örneğin; televizyon izleme, bilgisayar oyunları oynama gibi. Alt ıslatma çoğunlukla uykunun ilk saatlerinde gerçekleşir. Özellikle çocuğun 7 yaşından önce gecede 1-2 kez tuvalete kaldırılması yararlı olabilir. Genellikle hangi saatlerde altını ıslattığı tespit edilmeli ve o saatlerde tuvalete götürülmelidir. Altını ıslatan çocuğun yatağı mutlaka her zaman temiz olmalı, her defasında değiştirilmeli, yatağı ve çarşafı korumak için altına muşamba gibi belirgin şeyler konulmamalıdır. Kuru kaldığı günler sayılarak ve ödüllendirilerek takvim tutma yöntemi ile kuru kalkmaya özendirilmelidir. Altını ıslatmanın cezalarla, korkutmalarla giderilmesinin mümkün olmadığı unutulmamalıdır. Bu tür davranışlar çocukta oldukça olumsuz sonuçlar yaratır.
Son olarak çocuk öncelikle bir doktor muayenesinden geçmeli ve biyolojik sorunun olup olmadığı bilinmelidir. Sonrasında soruna neden olan faktörler üzerinde aile ile işbirliği içerisinde çalışılmalıdır. Bazen ilaç tedavisi ile birlikte psikolojik tedavi de gerekir.
