TOGG, yani Türkiye Otomobili Girişim Grubu. İsterseniz hemen TOGG dediğimizde aklımıza ilk olarak ne geleceğini soralım. Birçoğumuz yüksek ihtimalle şu cevapları vereceklerdir: İlk yerli otomobilimiz, ilk elektrikli otomobilimiz, milli gurur, devrim, hayaldi gerçek oldu... diye devam ediyor. Ama TOGG ne? Yani onun Türk tarihindeki konumu tam olarak nedir? Evet bir otomobil. Ama öyle bir otomobil ki bir kesim tarafından milli gurur olarak değerlendilirken, bir başka kesim tarafından da bu değerlendirmeye tamamen zıt bir görüş var. İşte montaj diyenler, toplama diyenler... hatta ithal diyenler bile var. Motoru Alman üretimi, tasarımı İtalyan üretimi, bataryası bir başka Avrupa ülkesinden diye eleştiriler uzayıp gidiyor. Hatta araçta egzoz gibi bir entegre parçası olmamasına rağmen kimileri egzozuyla ilgili yorumlarda bulunmuş bile. Bu yazımızda tüm bunlara çeşitli kaynaklardan aldığımız veriler neticesinde cevap verirken aynı zamanda TOGG'u da tanıma fırsatı yakalamanızı sağlayacağız.

Kimler, hangi süreçte üretti?

Yazımızın giriş kısmında TOGG'un açılımını yapmıştık. Adı üstünde bu bir girişim grubu. Türkiyenin farklı beş büyük firmsının ortaklığı sonucunda ortaya çıkmış bir grup. Daha doğrusu şirket. TOGG şirketinin oluşmasını sağlayan beş firma şunlardır: BMC, Anadolu Grup, Turkcell, Zorlu Holding ve TOBB. Bu firmalardan ilk dördü %19, sonuncusu (TOBB) ise %5 oranında ortaklıkla şirketin sahipleridir. Daha sonra piyasadaki değişmeler neticesinde bu oranlar %23'e %8 olarak değişmiştir. İşte bu beş firma bir araya geldi ve Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş.'yi kurdu.

TOGG'u kimlerin kurduğunu dolayısıyla da kimlerin ürettiğini söyledik. Şimdi de sürece gelelim. Aslında sürece geçmeden önce sizlere bir konuyla ilgili detayına inmeden bilgi vermek bizce süreci anlamanız açısından faydalı olacaktır.

Devrim

Devrim'i hatırladınız mı? Belki dedelerimiz, ninelerimiz bu konuda size yardımcı olabilirler. E tabi ebeveynler de hatıralarını canlandıracak olursa Devrim'i anımsayacaklardır. Devrim, ilk Türk otomobilidir. Birçoğumuz biliyordur ama yaşı daha genç olanlar belki ilk defa duymuş olabilirler. Devrim, 1961 yılında Eskişehir'de Türk mühendisler tarafından üretilmiştir. Peki nerede bu Devrim, biz niye görmedik diye soracaksınız. Bazı kaynaklara göre o dönemde ABD'nin diğer ülkelerde yaptığı gibi Türkiye'de de birçok üretim faaliyetlerine karşı baskılayıcı bir politika izlediği ve Amerikan otomobil firmalarının kendi çıkarları için Devrim'in üretimini engelleyici girişimlerde bulundukları belirtilmekte. Ancak birçok farklı kaynak Devrim'in ilk sürüş denemesinde sadece 100 metre ilerleyebildiğini söylüyor. Ve şöyle ekliyorlar: 29 Ekim 1961 günü Cemal Gürsel siyah renkli aracı Meclis önünden harekete geçirdi ve 100 metre sürdü. Sonra durdu. Ardından Cemal Gürsel Devrim araçlarından krem renkli olanına bindi ve Anıtkabir'e kadar gitti.

İşte mevzu bu. Bu olaydan sonra ertesi günü gazeteler "Devrim 100 metre gidebildi!" şeklindeki benzer örnekler niteliğinde manşetler verdi. Ve alay konusu oldu. Sonra da bu otomobiller bir daha üretilmedi. Siyah olan yani sadece 100 metre gidebilen Devrim'e ne olduğunu kimse bilmiyor. İşte bazı kaynaklar bu ilk başta üretilen Devrim otomobillerinden sonralarının üretilmeyip devamının getirilmemesini ABD'ye bağlıyor. Tabi bu durumu sonraki yazılarımızda ayrıntılı bir şekilde sizlere aktaracağız. Ancak şunu söylemeden geçemeyiz: Devrim otomobilleri sadece 130 günde üretiliyor. O dönem göz önüne alındığında bu inanılmaz bir başarı. Tüm mühendislerimizi tebrik ederiz.

Tüm bu anlatılanlar Türk toplumunda Devrim'den dolayı bir özleme vesile oldu. Ve yıllar sonra bu beş büyük firma bu özlemi gidermek adına 2018 yılında birleşti. 2022 yılında ise Bursa'nın Gemlik İlçesi'nde montaj fabrikası açıldı.

TOGG TX10

TOGG’un doğumundan bahsettik. Şimdi de onun özelliklerine bir bakalım. TOGG’un birkaç farklı tasarımı var. Biz özelliklerini T10X üzerinden vereceğiz.

T10X arkadan itişli. 160 kW / 218 beygir gücüne sahip. Tork kapasitesi 350 Nm’dir. İki farklı batarya olacak. Menzilleri 314 ve 523 kilometre olacak. T10X’in bataryası 52,3 kWh kapasitesinde. Enerji tüketim oranı ise 100 kilometre başına 16,7 kWh’dir. T10X’in bir de AWD versiyonu var. O seri 0 km/s’den 100 km/s’ye 4,8 saniyede ulaşabilmekte. Tork kapasitesi 700Nm, çift motorlu bu serinin gücü ise 435 beygirdir. T10X’in hızlı şarj kapasite özelliği ile yaklaşık 28 dakikada %80 şarj olabilmekte. Son olarak TOGG’un ağırlığı 2126 kilogram, uzunluğu 4599 mm, genişliği ise 1836 mm’dir.

Üreticilerle yaptığımız görüşmede ilk şartımız araçların yüzde 51'inin yerli olma şartı. Şunun garantisini veriyoruz, bu araç minimum yüzde 51 yerlilikle piyasaya çıkacak. 2025'te de minimum yüzde 65 yerliliği yakalayacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank

Tesla Model X

TOGG’un TX10 modeliyle ilgili özelliklerinden bahsettik. Hakkında fikir sahibi olmak adına bir kıyas yapmanın yerinde olacağını düşündük. Biz de Elon Musk’ın alternatif faaliyetlerinden biri olan Tesla arabalarından Model X’i tercih ettik.

Tesla Model X’in de TX10 gibi iki versiyonu var. Birisi normal versiyon diğeri ise plaid versiyonu. Plaid versiyonu daha üstün özelliklere sahip. Motor gücü 500 kW, plaid versiyonunun ise 760 kW gücünde. Tork kapasitesi 967 Nm, plaid versiyonunun ise 1020 Nm. İvmelenenmesi yani 0-100 km/s’ye ulaşması için geçen süre normal versiyonda 3,6 saniye, plaid versiyonunda ise 2,6 saniyedir. Normal versiyonun ortalama menzili 100 kilometre başına 16,8 kWh, plaid versiyonunun ise 100 kilometre başına 21,1 kWh’dir. Şarj süresi ise 9 saattir.

Batarya ve motor

TOGG, Türkiye’nin ilk yerli elektrikli otomobili olmasının yanı sıra beraberinde birçok ilke vesile olmuştur. Bunlarda biri de Türkiye’nin ilk yerli batarya fabrikasının kurulumudur. Bu fabrika TOGG için kuruldu. Türkiye’den TOGG ve Çin’den Farasis’in ortaklığıyla Siro Batarya Geliştirme ve Üretim Kampüsü kuruldu. Bu batarya fabrikası ve TOGG’un üretim fabrikası birbirine çok yakındır.

TOGG’un bataryası hakkında hem bu başlık altında hem de önceki başlıklarda bilgi verdik. Sıra geldi bir aracın en önemli parçası olan motora. Motor Alman firması BOSCH’un üretimi. Başka da bir bilgi bulamadık bu konuda. TOGG CEO’su yaptığı açıklamalarda batarya, batarya paket ve kontrol ünitelerinin yerli olacağını belirtmişti. Bu yazıyı birkaç alıntıyla sonlandırıp giriş bölümündeki soru işaretlerine dair bir ipucu vermeyi umuyoruz. TOGG’un Türk milleti adına başarılı sonuç elde etmesini temenni ederiz.

Motor konusu önemli. 400 kg batarya paketi ve bir ya da iki motor. Belki bazı modellerde daha da fazla. Burada bir toplamdan söz ediyoruz. Elektrik motoru, redüktörleri, bağlantıları. Bir bütün. Yapılabilir mi? Tabi ki yapılır. Ama Bosch bunu herkesten daha iyi yapıyor. Bizim üretim ölçeğimizde yapmaktansa almak daha iyi. Biz birkaç yüz binlik üretimlerle başlamıyoruz ki! Birkaç binle başlıyoruz. Yükselecek ama başlangıçta binli rakamlar. Bu motoru üretmenin mantığı yok. Almak her açıdan daha verimli. Ha, sayılar artar üretmek daha iyi olur o ayrı mesele. Ama her şeyi de açık açık konuşamayız zaten bugünden. Sonuçta bu bir iş, Ticari meseleler var. Bugün Bosch’tan almak daha mantıklı

TGRT Haber ve Sputnik News’ten, TOGG CEO’su Karakaş’ın Fatih Altaylı’ya verdiği röportajdan bir kesit.

Motoru Alman Bosch, bataryası Çinli Siro, entegrasyonu Alman Edag, şasi sistemini İngiliz Mira, tasarımı İtalyan Prinfarina yapıyor

Halk TV, Emin Çapa