Ankara Ulus’un kalbinde gezerken birden fark ettim Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı'nı. O an bu apartmanın sıradan olmadığını hissetmiştim. Nitekim araştırdığımda altından çok güzel bir hikaye çıktı. Bu arada bu apartman Ankara’nın ilk asansörlü ve kaloriferli binası olma özelliğini de taşıyor. Hadi gelin hep birlikte Milli Mücadele yıllarından günümüze ulaşan bu güzel hikayeyi öğrenelim.
Apartmanın Tarihi
Apartman 1922 yılında Cumhuriyet Döneminin önemli mimarı Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından projelendirilmiş. Koyunoğlu aynı zamanda Ankara’nın simgelerinden Resim ve Heykel Müzesi( Türk Ocağı Binası) ve Etnografya Müzesi’nin de mimarıdır.
Apartmana ismini veren binanın müteahhiti Erzurumlu Nafiz Kotan'dır. Maalesef apartman şu an atıl durumda, kullanılmıyor. Ulus Işıklar Caddesi'nde tam köşede tüm heybetiyle gökyüzüne yükseliyor fakat maalesef çok bakımsız. Ankara İl Meclisi'nde 2020 yılında “Kent Müzesi” olması yönünde bir karar alınmış fakat Büyükşehir Belediyesi müze olmasına karar vermeden; öncesinde binanın incelenmesi ve çalışmaların yapılmasına karar vermiş. Umarım apartman en doğru şekilde ve en kısa zamanda Ankara’ya kazandırılır.
Erzurumlu Nafiz Kotan kimdir?
Nazif Kotan’ın hikayesi beni çok duygulandırdı. Milli Mücadelede Mustafa Kemal’i desteklemiş ve orduya uçaklar bağışlamış koca yürekli bir dadaş kendisi. 1885 Erzurum doğumlu Kotan vatansever bir iş insanı. İkokuldan itibaren babasının yanında halı ticaretiyle uğraşmış daha sonra da müteahhitlik yapmaya başlamış.
Kotan Türk havacılık tarihinin önemli bir ismi. Çünkü 1. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde orduya uçaklar bağışlamış, her zaman Mustafa Kemal’i desteklemiş bir vatansever. İlk olarak 1. Dünya Savaşı’nda Erzurumlu Nafiz ve 174. Alay ismiyle kullanılan 2 uçağı düşmanla mücadele etmiş. Daha sonra da gene kendi parasıyla satın aldığı 4 İtalyan uçağı Milli Mücadelede önemli rol oynamış hatta uçaklarından biri Sakarya Meydan Muharabesi’nde aktif olarak kullanılmış. Kotan’ın destekleri bununla da bitmemiş servetini nakite çevirip Atatürk’ün emrine tahsis etmiş.
Daha sonraları inşaat sektörüne giren Kotan Ankara’da İş Bankası, Türk Hava Kurumu, Etnografya Müzesi ve Ankara Palas gibi önemli binaların müteahhitliğini yapmış. Maddi durumu kötüleşince de memleketi Erzurum’a dönen Kotan bir süre Erzurum Ticaret Odası Başkanlığı yapmış. 1948 yılında da girdiği bir şeker komasında hayatını kaybetmiş.
Her zaman alçakgönüllülükle orduya yaptığı yardımlar hakkında konuşmaktan imtina etmiş, “ O günün şartları öyle gerektiriyordu, biz de elimizden geleni yaptık, bu konuyu kapatalım” minvalinde açıklamalar yapmış.
Vefa konusu
Hem orduya bağışladığı uçaklar ve tüm servetini paraya çevirip ülke için bağışlaması hem de cumhuriyetin ilk binalarının yapılmasındaki önemini düşündüğümüzde Erzurumlu Nafiz Bey’i hiç unutmamamız ve vatanının geleceğinden her şeyinden üstün tutmuş biri olarak tanımalıyız bana kalırsa. Umarım ismini daha çok duyarız. Örneğin bu apartman canlandırılsa ve Ankara'ya onun ismiyle kazandırılsa güzel olmaz mı? Hatta havacılık tarihimize önemli katkılarını düşününce bir havaalanına isminin verilmesi şahane olmaz mı?
