Okula başlamak, çocuğun hayatındaki dönüm noktalarından birisidir. Çocuğun dış dünyaya adım attığı önemli bir basamaktır. Bu süreçte, bazı çocuklar kolay bir şekilde uyum sağlarken bazıları zorlanır. İşte tam da bu noktada karşımıza “okul korkusu” kavramı ortaya çıkar. Öncelikle tanımını yapacak olursak; çocuğun çeşitli kaygılar nedeniyle okula gitmeyi reddetmesidir.  Okul reddi, başlama dönemlerinde daha sık ortaya çıkar.  Çocuğun kaygı ve korkularını azaltma konusunda, ebeveyn ve öğretmeninin etkisi büyüktür. Özellikle okula başlamadan yapılan bir takım hazırlıklar, çocuğun kolay bir şekilde uyum sağlamasına ve akademik hayatına mutlu bir başlangıç yapmasına olanak sağlar. 

Okul korkusu olan çocuk ne yaşar?

Ebeveyninden ayrıldığında nedenini tarif edemediği yoğun bir kaygı yaşar.  Öncelikle ilk günlerde görülen bu korkunun kaynağı, genelde anneden ayrılma kaygısıdır. Böyle bir ailede, aile bireylerinin birbirlerine karşı aşırı bağımlı durumları göze çarpar. Biri, ötekine veya kendisine bir şey olacağı korkusu yaşar. Böyle bir korkusu olan çocuk, okula gittiği zaman anne-babasına bir şey olacağından korkar.  Aşırı bağımlı olan anne ve baba da, çocuğuna okulda bir şey olacağı kaygısını devamlı yaşarlar. Ebeveynlerin korku ve endişesi aynen çocuğa yansır. Acaba yolda bir trafik kazası geçirir mi? Arkadaşları tarafından zorbalığa uğrar mı? Çocuk da aynı korkuyu anne-baba için taşır. Onlardan ayrı kaldığında onların da başına bir şey geleceğinden korkar ve ebeveynlerinin kendisini terk edeceklerini düşünür. Bu durumda ebeveynin aşırı ilgileri sonucunda, bağımlı bir kişilik özelliği kazanarak ileride uyum problemleri yaşar.

Hangi belirtiler olur?

Okul korkusu, yeni başlayanlarda görüldüğü gibi devam edenlerde de görülür. Mesela çocuk birden bire bir gün okula gitmek istemez. Zorlanmalar karşısında endişe duyar; panik içinde girer, midesi bulanır, kusar, ağlar, gitmemekte direnir. Hatta bazıları zorlamalara dayanamayıp yola çıkar ve ya yarı yoldan döner ya da sınıftan çıkıp eve gelir. Çocuk, neşesizdir, uykuya dalmakta güçlük çeker, iştahı kesilir, ödevlere karşı ilgisi azalır, her sabah somatik bir belirti ile uyanır. Başı, karnı ağrır, midesi bulanır. O gün gitmeyeceğini bildirir. Neden olarak da öğretmenden korktuğunu veya bir arkadaşının kendisini rahatsız ettiğini söyler. Çoğu zaman evde rahattırlar. Şiddetli vakalarda ise evde de huzursuzdurlar. Bağlı ve bağımlı oldukları aile bireyini (ki bu genellikle annedir) bir yere bırakmaz ve peşinde dolaşırlar. Sonradan okul korkusu geliştiren çocuklar genellikle başarı kaygısı olan, uslu, uyumlu, aşırı onay bekleyen, ailesine bağımlıdırlar.

Ailelere Öneriler

Çocuk okula başlamadan önce ailenin konuya yaklaşımı, kaygı düzeyini arttıracak ya da onu rahatlatacaktır. Bir kutlama ortamı yaratılması, çocuğun kaygılarını artırır. Bunun yerine okulu, hayatının bir parçası olarak görmesini sağlamak için bu yeni durumun üstünde çok durmamak gerekir. Kaygı durumu hissedildiğinde kısa, açık ve net cümlelerle kararlı bir davranış sergilemek en sağlıklısıdır. Korku ya da ayrılma ile ilgili kaygısı olan çocukları önceden ayrılığa, bağımsızlığa alıştırın. Bu ayrılığa yavaş yavaş alıştırılması, güvence verilmesi ve bu güvencenin yerine getirilmesi, bu süre içerisinde sergilediği sorunların bedensel bir nedenle oluşup oluşmadığının araştırılması, kısa süreli ise ve yaygın değilse bu belirtilerin çok fazla dikkate alınmaması gerekir. Ayrıca kaygısı ile alay etmeyin ve onu küçümsemeyin. Korku ve kaygılarını anlamaya çalışın ve bu kaygıları anladığınızı ifade edin. Kendi başına dışarı çıkması için cesaretlendirin ve bunu yapabildiği zamanlarda onu ödüllendirin. Çocuğunuzu yeni hayatına hazırlayın. Ona okula giden çocukların hikayelerini okuyun. Okul için alışveriş yapın ve bunun zevkli geçmesine dikkat edin. Ona yeni hayatının güzel yanlarını anlatın. Neden gitmesi gerektiğini ve işlevinin ne olduğunu anlatın. Tabii uyku zamanında değişiklik olacaktır. Zorlayıcı bir tutum benimsemeyin. Ona bu konuda anlayış gösterin, gerekirse ilk günlerde ailece onun yatması gereken saatlere göre uyku zamanınızı ayarlayın. Son olarak bu konuda bilgi alabileceğiniz kaynak kitapları okumanızı öneririm: "Kirpi ve Sergi , "Ayını Asla Okula Götürme", "Öğretmenimin Gizli Hayatı”, "Eyvah! Okula Geç Kalıyorum", "Küçük Okul Çantası Büyük Macera", "Avucundaki Öpücük"