P4C, namı diğer, Çocuklar İçin Felsefe. Epeydir, eğitimcilerin gözdesi olan, eğitimlerinin sık sık gündeme geldiği çocuklarla felsefe yaklaşımı. Düşünen, sorunlara çözüm üreten ve özgüvenini sağlamış olan bireyleri yetiştirmek isteyen eğitimci, ebeveyn; bunu felsefe ile bağ kurarak gerçekleştirmesi, Çocuklar İçin Felsefe yaklaşımı (P4C) ile olması mümkündür. Burada temel önerme "Felsefe çocuk ruhunu korumaktır." ve "Felsefe merak ve hayretle başlar." dır. Kaygıdan Kaçılır Mı? ise Özge Özdemir'in 9-12 yaş arası çocuklarla yürüttüğü 'Çocuklar için Felsefe' atölyelerindeki tartışmalardan yola çıkarak yazdığı serinin kitaplarından biri. Redhouse Kidz'den çıkan Özge Özdemir'in atölyelerini yazdığı bu seri; sıklıkla duyduğumuz kavramları daha iyi anlama fırsatı sunuyor. Ayrıca, Hand-Lettering çalışmalarıyla kitabı süsleyen Ezgi Platin Atzel'in de sanatını çok seveceksiniz.

Ömer: Evet. Deniz'in az önceki kaygısı ya da benim alışveriş merkezindeki kaygım paniğe sürükleyen, olumsuz bir kaygı. Onunla başa çıkamıyoruz ve bizi ele geçiriyor. Ama şöyle bir kaygı da olur. Diyelim ki araba üreten bir şirkette yeni bir araba modeli üzerinde çalışıyoruz. Tam arabayı satışa sunacakken tasarımcılardan biri arabada bir hata olduğu kaygısına kapılabilir. O kaygı tüm takımı yeniden düşünmeye ve sorun varsa sorunu düzeltmeye götürebilir. Yani olayın yaratacağı sonuçlar çok büyük. Burada kaygılı olmak çok normal, hatta gereli bir şey değil mi?

İpek Hanım: Güvenlik açısından sonuçlarının etkisi büyük olan bir durum varsa kaygılı olmamız olağan, hatta gereklidir diyorsun, öyle mi?

Açık sorular, kesin cevaplar var mı?

Belirsizlik, sınav kaygısı, bilgi kirliliği, üzüntü, sevinç, olumlu düşünme... Her öğrencinin söz hakkı alarak, kaygı kavramı üzerinde durularak incelemesi; yine öğrencilerin soyut bir kavramı algılaması üzerine müthiş bir atölye. İpek Hanım, Deniz'in okulunda bir Felsefe Atölyesi kuruyor ve 9- 12 yaşında çocuklarla mitolojik bir kahraman ve onun öyküsü üzerinden soyut kavramları derinlemesine inceliyor.

Kitapta, atölyeleri bize anlatan Deniz, bu durumu şöyle açıklıyor; " Her etkinliğin başında sanki bir şey arıyor, onu bulmak için toprağı kazıyoruz. Önümüze çıkan şey ilgimizi çekerse kazıyı durduruyor, bir süre onu inceliyoruz. Merakımız alevlendikçe kazmaya devam ediyoruz. İlk haftalarda, "Kazı ne zaman bitecek ve aradığımız şeyi ne zaman bulacağız?" diye kaygılanıyordum. Bir soruya apaçık ve kesin bir cevap bularak belirsizliği sonlandırmak istiyordum. Aylar geçtikten sonra, bu kaygım azaldı; çünkü bulmak kadar kazı yapmanın da eğlenceli olduğunu görmeye başladım"

Melis: Ben bunun üzerine birşeyler söylemek istiyorum. Düşüncelerin üşüşmesi, düşünmekten farklı bir şey, "Düşünüyorum." dediğimizde zihnimiz düşünceler üretiyor ve onları düzenliyor. "Düşünceler üşüştü" dediğimizdeyse zihnimiz sanki kontrolü kaybediyor, düşünceler kendiliğinden açığa çıkarak üzerimize geliyor ve onları düzenleyemiyoruz. Yani zihnimiz başıboş düşüncelerin saldırısına uğruyor.

İşte çocuklar için felsefe de hangi yaşta kim ne söylerse söylesin önemsenmesi gerekir. Düşüncenin erbestçe ifade edilmesi için bir ortam kurulmalıdır. Hem karşıdakini dinleyecek olgunluğa ulaşması hem de fikirlerini özgürce ifade etmesi açısından bu oldukça önemlidir. Her sorunun kesin bir yanıtı olmadığı, duruma göre değişkenlik göstereceği düşünceleri yerleşmelidir.

Üst düzey düşünme becerilerinde P4C

Çocuklar İçin Felsefe, yaratılıştan çocuklarda olan merak duygusunu kullanarak, onları keşfetmenin keyfini alan, farkında olan bireyler kılabiliriz. Bir diğer ifade ile çocuk hiç bir çıkarı olmadan oynamaktadır. Çocuk, oyun oynarak çevresini ve kendini tanımaktadır. Yetenekleri, toplumsal kurallar, soyut kavramlar, değerler, duygusal sınırları ile ilgili çocukta bilinç oluşmaktadır. Kaygıdan Kaçılır Mı? kitabında da Özge Özdemir yaptığı atölyede "kaygı" kavramı üzerinden zihinlerde sorular oluşturmuştur. Sonra bu sorulara cevaplar üretmeleri konusunda yönlendirici rolü üstlenmiştir. Burada amacı, yaratıcılıklarını, düşünme becerilerini ve kapasitelerini en yüksek şekilde ortaya koymalarını sağlamaktır.