Bu yazı halk arasında gül yağı olarak bilinen Oleum Rosae (Rosae aetheroleum) bitkisine dair tamamen kanıtlanmış kaynaklardan elde edilen bilgilerle hazırlanmıştır. Zira günümüzde özellikle bitkisel tedaviye yönelik fazlaca yanlış mevcut. Aslında bitkilerin doğru kullanımı büyük önem arz eder. Bu bitkilerden biri de Isparta gülü... Ünü ülke sınırlarının dışına çıkan Isparta gülü hangi amaçla ve nasıl kullanmak gerekir? Toksik dozu var mıdır?

Elde ediliş yöntemi

Taze çiçeklerinden su buharı distilasyonu ile, endüstride buhar distilasyonu ile elde edilir. Distilasyon 1,5 saat devam eder. Uçucu yağ, az katmerli gül çiçeklerinin petallerinde ve özellikle iç epidermadaki papil biçimindeki hücrelerde bulunur. Aslında dış epidermada da uçucu yağ vardır, fakat miktarı azdır.

 Kimyasal bileşimi

Gül yağında başlıca, asiklik terpenik maddeler bulunmakta ve yağın %40-50’sini sitronellol, %20’sini geraniol oluşturmaktadır. Türkiye’de yetişen türde;

• Gül uçucu yağının kimyasal bileşimleri farklı koşullar altında değişir. En önemli faktörlerden biri bitkinin kullanılan organıdır. Örneğin sitronelol verimi, yapraklarda daha iyidir.
• Kimyasal bileşimini etkileyecek diğer faktör, yaprakların tazeliği veya kuruluğundan kaynaklanır. Ekstraksiyon yönteminde sülfirik asit çözeltileri gibi asidik çözeltilerin kullanılması geraniol, linalol, geraniol asetat, cis-farnesol, nerol ve 2- aktamin gibi bazı bileşikleri uzaklaştırır ve sitronellol yüzdesini azaltır.
• Gül yağını meydana getiren 150’den fazla koku molekülü vardır. Ayrıca sinerjik olarak her molekül koku oluşumuna katkı sağlar. Bu nedenle gül yağının doğal kokusunu sentetik olarak elde etmek neredeyse imkansızdır.

Aktiviteleri

• Antiflojistik, antiseptik, antispazmodik, antibakteriyel, antiviral, antifungal, antioksidan, analjezik, antienflamatuvar, antitüberküloz, afrodizyak, astrenjan, bakterisidal, koleretik, sikatrizan, depuratif, emenagog, hemostatik, hepatik, laksatif, iştah düzenleyici, sedatif (sinir), tonik (kalp, karaciğer, mide, uterus).
• Gül uçucu yağının, hipnotik, antikonvülzan, antidepresan, anksiyolitik ve analjezik aktivite ile morfin yoksunluk belirtilerinin hafifletilmesi dahil olmak üzere merkezi sinir sistemi üzerinde de etkileri vardır.

 Kullanım alanları

• Geleneksel olarak bu yağ gerginlik, baş ağrısı, öksürük, yaraların iyileşmesi, el yüz ve genel cilt sağlığı, alerjik durumlar ve genel bir antiinflamatuvar olarak kullanılmaktadır.
• Gül uçucu yağının terapötik bileşikleriyle akneyi iyileştirebilmekte, hormonları dengeleyebilmekte ve doğal olarak libidoyu artırabilmektedir.
• Yağın kadınlarda reprodüktif sistemde etkili olduğu uzun zamandır bilinmekte olup Premenstrual sendromda (PMS), doğum sırasında ağrı ve anksiyeteyi azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir.
• Gül yağının uyku sorunlarında etkili olduğu bilinmektedir.
• Cildi canlandırır, parlaklık kazandırır. Ciltte kızarıklık, güneş lekelerinin görünümünü azaltır. Hamilelik döneminde oluşan çatlakları gidermekte kullanabilirsiniz.
• Antiseptik, alerjik cilt sorunları, egzama ve açık yaralarda
• Kas ağrıları, burkulma, ödem gibi sorunlarda taşıyıcı yağ içinde masaj/ kompres.
• Baş ağrısı/ huzursuzluk anında bileklere/ şakaklara 2-3 damla gül yağı ile masaj yapabilirsiniz.
• Gözlerde kanlanma/ göz nezlesi gibi sorunlarda birkaç damla gül yağı damlatıp pamukla göz kapağına kompres yapabilirsiniz.
• 2-3 damla/ 1 bardak su gargara yapılarak ağız kokusunu önleyebilirsiniz.
• Saç derisinin kuruması ve kepek sorunlarına karşı avuç içine alınan bir miktar şampuana 3-5 damla ekleyebilirsiniz.

 Uyarılar

• Gül yağının dahili kullanımı yoktur; sadece haricen kullanılır.
• Hassas cildi olanlar, bu yağı kullanırken uygun bir taşıyıcı yağla seyreltmelidir. Seyreltme yapmak için tatlı badem, hindistan cevizi, jojoba gibi yağlar tercih edilebilir. Gül Uçucu yağı seyreltildikten sonra alerjik reaksiyona karşı önlem olarak küçük bir bölgede tahriş testi yapılmalıdır.
• Yağın doğrudan göz veya hassas bölgelere uygulanması sakıncalıdır.
• Emziren annelerin, hamile kadınların ve çocukların seyreltilmemiş gül yağı kullanmaları önerilmemektedir.
• Hassas kişilerde cilde sürüldükten sonra güneşle temas eden kısımlarda leke oluşmasına dikkat etmelisiniz.