Tırnak yeme davranışı, yaşanan psikolojik gerginlikler sonunda dışa vurulan bir saldırganlıktır. Bir veya daha fazla parmağı ağza sokmak ve tırnağı dişlerle ısırmak olarak tanımlanmakta, tıpta “ onikofaji” olarak adlandırılmaktadır. Genellikle 3 yaş üstü çocuklarda görülmektedir. 5 yaşlarında başlayan bu davranışı çoğunlukla 12 yaşlarında sonlanabilmektedir. Literatürde yer alan çalışmalarda bu alışkanlığının çocukların %33'ünde görülen bir davranış bozukluğu olduğu belirlenmiştir. Tırnak yeme oranı, ergenlik döneminde %40-45’ lere çıkar.

Okul öncesi dönemde tırnak yeme

İlk yaşlarda oral dönem alışkanlığı olarak çocuklar her şeyi ağızlarına götürüp, bundan büyük zevk alsalar da 3-4 yaşlarındaki bir çocuk için bu durum artık değişmiş olmalıdır. Bu durumda verilen tepkiler çok önemlidir. Örneğin; panikle, "ağzından çek elini hemen, bebek gibi oluyorsun" vb. gibi söylemler çocukta, sizinle inatlaşmasına ya da dikkatini tırnak yeme üzerinde yoğunlaştırmasına sebep olacaktır. Çocuğun büyümesiyle birlikte bu davranış zaman zaman tırnak yemeyle yer değiştirir. Çocukların genellikle kendini baskı altında hissettiği ve kaygı yaşadığı durumlarda elleri hemen ağızlarına gider. Bu sıkıntı ve duyguların artmasıyla birlikte bu durumun yerini çoğu zaman bu alışkanlık alır. Bu durumda tırnak yeme alışkanlığının temel sebebi çocuğun yaşadığı kaygı, baskı ve gerginlik hissidir.

Okul döneminde tırnak yeme

Okul döneminin başlamasıyla birlikte çocuk aile dışındaki ilk sosyal kurum olan okul ile tanışır. Bu kuruma ait kurallara uyum sağlama süreciyle birlikte artan görev ve sorumluluklar, mükemmeliyetçi aile tutumu, tamamen başarı odaklı, bir anne baba modeli gibi durumlarda çocuk üzerindeki endişe ve baskıyı atabilmek için tırnak yemeye başlar.  Çocuğun başarısız olma korkusu, arkadaş ilişkilerinde yaşanan sorunlarda nedenler arasındadır.

Çocukluk döneminde tırnak yeme davranışının altında yatan ve bu durumu tetikleyen etmenler arasında; ailede ya da yakın çevrede tırnak yiyen birisi olmasıdır. Güvensizlik, özgüven eksikliği, stres ve kaygı bozuklukları da nedenler arasındadır.

Birçok çocuk yeni şeyler öğrenirken, bir oyun ortamında utangaçlık hissettiğinde vb. endişelenir. Çocuk sadece bu tip ortamlarda tırnak yiyorsa kendini bu yolla rahatlatıyor ya da stresle bu şekilde baş ediyor demektir. Bu koşullarda tırnak yiyen çocuklar stresle daha iyi baş etmeyi öğrendikçe bu alışkanlığı kendiliğinden bırakırlar.

Ailelere öneriler

İlk fark edildiğinde çok fazla üzerine gidilmemelidir. Çocuğun dikkati başka yöne çekilmeli, farklı aktivitelerle ilgisi dağıtılmaya çalışılmalıdır. Önerilen yaklaşım görmezden gelmek, çocuğun dikkatini başka yöne çekmektir. Bu sayede bu davranışı yapmasını unutturabilirsiniz. Zorla bıraktırmaya çalıştığınız takdirde bu durum çocuğun daha çok yapmasına neden olur. Tırnak yemenin zararları anlatılmalı, bakımı özendirilmelidir. 3-4 yaşlarında görmezden gelmek gerekir. Devam ederse altındaki psikolojik sebepler araştırılmalıdır. Çocuğunuzu korkudan ve kaygıdan kesinlikle uzak tutmalısınız.

Çocuğunuzla iletişim kurmalı ve birlikte zaman geçirmelisiniz. Bu davranışının altındaki nedenin ne olduğunu fark etmek ve ona göre ilerlemek önemlidir.  Çocuğunuzun özellikle hangi zamanlarda bu davranışı gösterdiğine dikkat etmek gerekir. Örneğin; ders çalışırken, TV izlerken vb. gibi... Çocuğunuzu eleştirmekten, azarlamaktan kaçının. Çünkü ceza, çocuğa kendini kötü hissettirecek ve aile iletişimini olumsuz etkileyecektir. Çocuklarınızın tırnak bakımlarını rutin hale getirin. Bakımını düzenli ve birlikte yapın. Tırnak yeme davranışı belirli bir süre sonra refleks haline geleceği için ortaya çıktığı zamanlarda çocuğunuzu dokunsal nesneler ile meşgul edin. Sosyal aktiviteleri artırmak, spora yönlendirmek çocuklarda rahatlamaya neden olur.  Bu durumda olumsuz davranışı azalacaktır. Tüm bunlara rağmen çocuğunuz devam ediyorsa bir uzman hekimden yardım alınmalıdır.