Bir önceki yazımda, çocuklarda özgüven gelişimi üzerinde durmuştuk. "Özgüven nedir? Aşırı ve yetersiz özgüvenli çocukların özellikleri, ailenin bu durum üzerinde ne gibi etkileri" olduğunu yazmıştım. Bu yazıda ise özgüvenli çocuk yetiştirmek için ebeveynlere bir takım önerilerim olacak. Önerilere geçmeden önce size bir sorum var: “Çocuklarda özgüven ne zaman oluşmaya başlar?” Bu sorunun yanıtını düşünmenizi istiyorum.

Bebeklik döneminin önemi

Çocuklarda özgüven bebeklikten itibaren başlar. Öncelikle bebeğim güvenli bağlar kurarak, birtakım ihtiyaçlarının giderilmesi ile başlar. Bebek, önce annesine onun ihtiyaçlarını sağladıkça güvenir. Anne de bebeğin ihtiyaçları konusunda yeterince duyarlı ve ilgili olursa bu durum; bebek tarafından  “güvendeyim ve ben değerliyim” düşüncesiyle  pekişir. Bebek, anneye karşı olumlu ve güvenli bir bağ ile tutunur. Sonraları yürümeye, konuşmaya ve kendi kendine yemek yemeye, tuvalet ihtiyacını karşılamaya başladıkça kendine olan güveni artar. Burada anne ve babanın, tutarlı, ölçüsünde ilgi, sevgi ve bakımla yaklaşmaları önem arz etmektedir. Çocuğa aşırı koruyucu veya otoriter bir tutumla yaklaşmak çocukta “yetersizlik,değersizlik” duygularını pekiştirir. Bu durum ise özgüven oluşumunu zedeler.

Rutin oluşturma

Çocuğunuzla belli rutinler oluşturun. Çocuk ne olacağını tahmin edebildiğinde, her gün yaşadıkları hemen hemen aynı şekilde, aynı saatlerde gerçekleştiğinde; kendini güvende hisseder.  Örneğin; uyku öncesi bir rutin oluşturabilirsiniz. (Bizim evin uyku öncesi sloganı; "çiş, diş, yatak") Bu rutin, önce bir banyo ardından bir kitap okuma ve sonrasında uykuya geçiş şeklinde de olur. Önceden ne olacağını bilen bir çocuk, olası bir değişiklikte kendini yeni duruma daha kolay adapte edecektir.

Oyunun önemi

Oyun, çocukların kendilerini keşfettiği bir alandır. Oyun yoluyla çocuklar, özgüvenlerini nasıl geliştireceğini de öğrenirler. Ses çıkaran bir oyuncağın düğmesine başarılı bir şekilde basıp ses çıkartabilen bir bebek, hareketin değişim yapabileceğini de görmüş olur. Ayrıca çocuklar oyun oynarken bir takım rollere de girebilirler. Çocuklar birtakım kaygılarını da oyun yoluyla dışa vurabilirler. Bu nedenle oyun oynarken, oyunu çocuğun yönlendirmesi izin verin. Böylelikle özgüvenin gelişmesine de katkı sağlamış olursunuz.

Özgüven gelişimi için öneriler

Çocuğunuza sevildiğini hissettirin. Koşulsuz sevgi verin.  Çokça sevgi gösterin. Onların olumlu özelliklerini vurgulayın.  Mükemmellikten çok çabaya değer verdiğinizi bilmelerini sağlayın. Bazı çocuklar, başarılı olamama konusunda çok endişeli olurlar. Böyle olunca da birçok seyi denemek dahi istemezler. Onlara hata yapmanın kötü bir şey olmadığını, her insanın hata yapabileceğini anlatın. Yanlış yapmanın, dünyanın sonu olmadığını bilmelerini sağlayın. Düşüncelerini dile getirmesi konusunda cesaretlendirin. Rol model olun. Bir problemle karşı karşıya geldiğinizde nasıl baş edeceğiniz çocuk için bir örnek olacaktır. Onlarda görmeyi istediğiniz davranışları önce siz göstermelisiniz.

Duygularını kabul edin ve onları ifade etmelerine yardımcı olun. Yüksek beklentili, aşırı derecede eleştirel, mükemmeliyetçi, yargılayıcı, aşırı korumacı ebeveyn tutumu göstermeyin.  Çocuğunuzun kapasitesini bilin. Yaşına ve seviyesine uygun beklenti içine girin. Yapamayacağı bir şey istemek ve başarısızlığa zemin hazırlamak çocukta hayal kırıklığı yaratır.  Her çocuğun kendine has özellikleri, farklı yetenekleri vardır. Bunları ortaya çıkarmalarına yardımcı olun. Çeşitli etkinliklere katılmasını sağlayın.

Son olarak çocuğunuzu başka çocuklarla kıyaslamayın. Çocuğunuz bir problem yarattığında sorunu çözerken hiçbir zaman karakterini eleştirmeyin, onu suçlamayın.