Apple bu hafta içi yaptığı tanıtım ile yine gündem oldu. Yazılım tarafında tanıttığı onca şeye rağmen sahnenin tek bir yıldızı vardı: Apple Vision Pro!.. Arttırılmış ve sanal gerçekliğin bir arada olduğu bir karma gerçeklik gözlüğü tanıttı Apple. Her zaman yaptığı gibi olabilecek en gösterişli şekilde. Şu basit bir gerçek: Sadece Apple, Apple'dır! Saf irade gücüyle kitlesi için niş bir ürünü herkesin istediği bir şeye dönüştürebileceğini defalarca gösterdi.
Apple'ın bir ürün kategorisine tam zamanında girme becerisi vardır. iPhone, 2007'deki ilk akıllı telefon, hatta ilk dokunmatik ekranlı akıllı telefon değildi. iPad ilk tablet değildi. Ancak her ikisi de Apple tanıttıktan sonra son derece seksi ve ikonik idi. Apple öyle bir zamanlama ve pazarlama ile sunuyor ki diğer şirketler Apple öncesi prototip sunuyor. Pahalı hatalar yapıyor.
Aynı şey Apple Vision Pro için de geçerli olabilir. Meta, Magic Leap ve diğer şirketler, Google Glass gibi önceki cihazların başarısızlıklarından ders alarak, sanal ve karma gerçeklik kulaklıkları için temel araştırma ve geliştirmeye milyarlarca dolar harcadı. Cihaz bileşenlerinin çoğunu geliştirdiler ve gerçek kulaklıklar artık daha çekici.
Peki Vision Pro gerçekten devrimsel mi? Alışkanlıkları ve trendleri -dolayısıyla sektörü- değiştirecek kadar büyük bir girişim mi? Cihazı kusurlu kılan durumlar nedir? Bunlara bakalım.
1- Çok pahalı
Diğer tüm Apple ürünleri gibi , Vision Pro da pahalıdır. Fiyat, içine giren araştırma ve geliştirme ile açıklanırsa haklı çıkar. Ancak bu, onu satın almak için tam bir ikna sebebi değil.
Profesyonel hayatınıza önemli ölçüde değer katabilecek bir ürün olmaktan çok, lüks yönüne daha fazla eğilen niş bir cihazdır. Üstelik Apple (bile olsa) bu cihazı ilk kez yapıyor , bu nedenle zamanla ortaya çıkacak kusurları olması kesin.
Şirket, serideki yeni nesli üretirken bu sorunları azaltmaya ve iyileştirmeye çalışacak. Kitle pazarı kabul ettikten sonra fiyatlar da biraz düşecek. Ayrıca klasik olarak üründeki Pro takısı da daha ucuz ve düşük kalite bir versiyonun geleceğinin göstergesi. Her halükarda Apple, 3600$ aldığı bir ürün için en az 3 sene güncelleme yapmayacaktır.(Türkiye için "şu an" muhtemel fiyat 100.000+ TL.)
2- Öncelikle bir eğlence cihazı
Sunumda, profesyonel kullanım aracı olarak çok sekans gözükse de Vision Pro'nun profesyoneller için olması pek olası değildir. Kimse kulaklığı Final Cut Pro, Photoshop veya üretkenlikle ilgili herhangi bir iş için kullanmayacaktır. İyi bir monitör, bu görevler için yüzünüze oturan hantal bir cihazdan çok daha uygundur .
İnsanlar muhtemelen bir veya iki film izler, ara sıra oyun oynar. Ne yazık ki arttırılmış gerçeklik başlığının birkaç günlük kullanımdan sonra toz topladığını söyleyen çok sayıda insan var. Apple bunu değiştirmek için çok çabalayacaktır. Bu kesin. Ama papaz her gün pilav yemezse?.. Gündelik eğlence önceliğinizse tercih edebilirsiniz, ancak değilse, muhtemelen erken sıkılacaksınız.
Tabii burada Apple gücünü anlamak önemli. Elbette bugün ev ortamı dışında, bir Vision Pro takarken garip hissedebilirsiniz. Ancak bundan birkaç yıl sonra, iş arkadaşlarınızın üçte biri Zoom görüşmelerine Vision Pro katılıyorsa ve bindiğiniz her uçuşta insanların VR filmleri izlediğini görürseniz, bu o kadar da aptalca gelmeyebilir. Apple trend değiştiren bir marka.
Yani eğer harika ve pahalı bir oyuncak arıyorsanız Apple Vision Pro sizin için en muhteşem ürün. Ama eğer profesyonel bir iş için alacaksanız iki kere düşünün.
3- Ya üçüncü parti desteği olmazsa?..
Apple'ın alameti farikası muhteşem ekosistemi. Tüm iPhone kişilerinizi, iMessage'larınızı ve iOS ayarlarınızı açtığınız andan itibaren bir karma gerçeklik kulaklığına entegre etmek, aslında her gün kullandığınız bir cihaz ile birkaç gün sonra dolaba tıktığınız yeni bir oyuncak arasındaki fark olabilir. Ancak ne var ki eğer Apple ürününe değer katmak istiyorsa diğer içerik üreticileri de sisteme ikna etmeli. Peki Apple Vision Pro bunu başaramazsa ne olur? Cevap yine aynı: Sadece Apple uygulamalarına esir kalmış bir pahalı oyuncak.
Bunun en belirgin örneği sanırım Apple Arcade. Bundan yaklaşık 4 yıl evvel büyük bir heyecan ile tanıtıldı Apple Arcade. Hatta 100'ün üzerinde oyun stüdyosu ile anlaştığını belirtti. Yeni bir deneyim olacağını ve oyun deneyimini kökten değiştireceğini bile anlattı. Ardından bu servisi anlata anlata bitiremeyen içerikler gördük. Peki sonunda ne oldu? Hiçbir şey...
Çünkü bir ekosistem yaratmanın ne kadar zor bir iş olduğunu en iyi Apple camiası bilir. Yarattığınız ekosisteme sadece kendiniz üreterek değer katamazsınız. Bunu evrensel olarak içerik üretici ve doğal olarak tüketici için cazip hale getirmeniz gerekir. Halihazırda milyonlarca kullanıcıya erişen Playstation ve Xbox varken Apple, Arcade servisini piyasaya sürdü. Aslında Google Stadia'dan çok farklı bir seyir göstermedi süreç. Ne var ki Apple Google kadar acımasız değil. Şimdi bütün bunlar kenarda dururken Apple Vision Pro ile her şeyin bir anda değişeceğini düşünmek çok iyimser.
Oyun stüdyolarının kaçı Vision Pro için oyun geliştirecek? Mesele tamamen burada değer kazanıyor. Zira böyle bir ürün en başta oyun sektörünü yerinden sallamalı. Bahsettiğim gibi profesyonel kullanıma henüz ne kadar hazırız? Facebook bunu pek becerememiş iken Vision Pro için en cazip taraf doğal olarak oyun sektörü. Açıkçası Apple da bunu pek beceremedi. Oyun stüdyolarını milyonlarca hazır kullanıcısı olan PS ve XBOX tarafından bu tarafa sürüklemek zor. Şayet yapabilirse işte o zaman gerçekten devrimsel bir ürüne dönüşecektir Vision Pro.
Ancak sanal gerçekliği bir tarafa bırakıp gerçek gerçekliğe bakarsak devrim biraz zor. Sony sırf 2023 yılında 19 milyon Playstation sattı. Toplamda 32 milyon... Aktif PSN aboneliği 48 milyon... PS VR2 ise 1 milyona yanaştı. Apple tarafında ise sadece Arcade servisi için abone sayısına dair resmi veri yok. Ama sayının iç açıcı olmadığı kesin. Şimdi düşünün? Bir stüdyo, oyun yapacağı zaman aktif milyonlarca kullanıcısı olan devasa bir ekosistemde mi emek harcar yoksa çoğu üyenin açıp kullanmadığı bir ekosisteme mi? Aslında zaten bu sorunun cevabı şu anki Apple Arcade ekosistemindeki oyun sayısından belli: 200!.. (Çoğu da "çocuk oyunu"!)
Apple Vision Pro için en kritik hedef kitle -açık ara- "oyuncular". Hatta cihazın başarısı ve devrimselliği tamamen buna bağlı bile diyebilirim. Bu yüzden Apple Arcade tarafındaki bariz başarısızlığı bir şekilde tersine çevirmek zorunda Apple.
4- Güç hızla tükeniyor
Akşam işten çıktınız. Evde Apple Vision Pro ile güzel bir film izlemek hayali kurdunuz. Mesela Avatar... Keyifli iki gece sizi bekliyor! Zira bunu tek bir oturumda yapamazsınız! Ömrü sadece 2 saat. 3500$ verdiğiniz Vision Pro tüm bu eğlenceyi iki saat ile sınırlıyor.
Cihaz, onu kullanırken cebinizde taşımanız gereken bir pilden doğrudan güç tüketir. Bu korkunç pil ömrü, cihazı isteseniz bile daha uzun süre kullanamayacağınız için bir güçlüktür.
- Ayrıca kulaklığın ne kadar baş ağrısına neden olabileceğini de düşünmeliyiz , ancak bu başka bir sorun.
- Gelecekte daha büyük bir pil paketi için bir seçenek muhtemelen olacaktır. Peki Apple'ın bunu da fahiş fiyata satacağını düşünürsek Vision Pro için fiyat performans eşiği nerelere düşer?
5- Aslında sunumdaki kadar iyi değil
Cihazın kullanımı tanıtım videolarında gösterildiği kadar mükemmel olmayacak . Ekranlar ve arayüzler, siz onlarla sihirli bir şekilde etkileşim kurarken havadan görünmez. Gözünüz yerine cihaz aracılığıyla gördüğünüzde büyük bir fark olacaktır. Şeffaf bir manzara değil, önünüzdeki görüntüleri baktığınız ekrana aktaran bir kameradır.
İşte bu yüzden fiziksel farkındalığınızı bir miktar azaltacaktır. Araç kameraları gibi düşünün. Bir süre sonra elbette alışacaksınız ama gördüğünüz şey tam olarak gerçek görüntü değil bir kamera görüntüsü. Bu da derinlik algısını etkileyecek ve arayüz Apple'ın bize gösterdiği gibi muazzam olmayacak.
6- O kadar devrimsel olmayabilir
Devrim niteliğindeki ürünler her zaman belirli özelliklere sahipti. Ya gerçek dünyadaki sorunları çözdüler ya da günlük hayatımıza entegre olan yeni bir kullanım sağladılar. Bu teknoloji gerçekten heyecan verici ama henüz bunun tam bir karşılığını alamadık. Evet, olası ama bu ihtimal henüz kuşkulu. Özellikle bu fiyatı ile ortalama insanlar için...
Apple Vision Pro, herhangi bir ortalama insanın hayatına değer katacak bir teknolojiden çok uzak. iPhone, iPad ve iPod ile karşılaştırıldığında, kitlesel pazar bu ürünleri en başından beri tüketti ve sevdi. Çünkü hem çok erişilebilir hem de çok kullanılabilirdi. Basitçe düşünün. iPod zaten çıktığı gün son derece gerekli idi. Binlerce şarkı demişti Jobs. Ve bunu ufacık bir cihazda o harika tekerlek ile sundu. Pazara göre pahalı olsa da herkes alabilirdi. Bu yüzden devrimsel oldu.
Vision Pro'nun maliyeti son derece yüksektir ve aynı zamanda -henüz- amaçtan yoksundur. Harika bir deneyim olsa da bunu günlük ve profesyonel hayatımıza henüz entegre etmedik. Şu da bir gerçek: Apple çoğu zaman sektörün en yüksek performanslı, en iyi donanıma sahip ürünlerini piyasaya sürmedi. Hatta çoğu zaman demode kaldı. Ancak her zaman ürünü muhteşem pazarladı. Donanım ile içeriği uyumlu hale getirdi. Bu Apple'ı Apple yapan şey oldu.
Şimdi ise durum biraz farklı. Apple Vision Pro piyasadaki en iyi donanıma sahip VR gözlük. Ne var ki bu sefer içerik kısmında zayıf. Ama sonuçta Apple, organik kitlesi ve trend yaratma yeteneği ile diğerlerinden bir adım önde. Bunu gerçekliğe dönüştürecek mi; zaman gösterecek. Zira hepimizin bildiği gibi devrimler öyle ekran başında gerçekleşmiyor! Belki Apple yine bir ilki başarır.
