Yılın son günlerindeyiz. Kapital pazarda her biri şahane, harika, muhteşem ya da süper olan bugünlerden teknoloji dünyası da nasibini alıyor. Hangisinin gerçekten süper olduğunu anlamadığımız bu alışveriş çılgınlığının sonu aslında genellikle hüsrandan ibaret oluyor. Zira yükseltilmiş fiyatlar, bu şahane günlerde sözde indirimlerle karşımıza çıkınca fiyasko oluyor. Bu yazının konusu da muhteşem fiyaskolar. Ama fiyatlar değil... Sene başında yükselen beklentileri karşılamayıp adeta çakılan teknoloji dünyasının figürleri... 2022 yılının muhteşem fiyaskoları!..

Elon Musk ve Twitter 2.0

Yılan hikayesine dönen Elon Musk - Twitter birlikteliği yılın sonunda gerçek oldu. Keşke olmasaydı! Çünkü birçoklarına göre son derece güvenilmez olan Musk'ın, Twitter'ı alması platform için sonun başlangıcı. Aslında Musk, son derece deneysel ve girişimci bir dahi. Ama bu sefer kaya sert. Özellikle ücretli üyelik modeli ve devasa işten çıkarmalardan sonra zaten az olan kamusal desteği tamamen yitirdi.

Son yıllarda Facebook, Instagram, YouTube ve TikTok, siyasi tartışmalardan veri gizliliği endişelerine kadar kendi paylarına düşen karışıklıkları yaşadılar. Ancak Elon Musk, sosyal ağı 44 milyar dolara satın aldığından beri hiçbirisi bu türden bir varoluşsal riskle karşı karşıya kalmadı. İşten çıkartılan 3700 kişiye yapılması gereken 13 milyar dolar ödeme sıkışıklığının ardından Musk, ciddi ciddi iflası dillendirdi. İşe alınan yenilere ise Twitter 2.0 için aşırı agresif bir plan zorunluluğu sundu.

Musk zeki bir adam. Kendi yarattığı bu saçma durumdan çıkmak için muhakkak bir plan yapacaktır. Ancak şimdilik işi çok zor. Çünkü insanlar çoktan Twitter alternatiflerine yönelmeye başladılar. Özellikle Jack Dorsey tarafında son derce ilginç gelişmeler var.

Facebook ve Zuckerberg

Facebook'ta işler iyi gitmiyor. Twitter gibi varoluşsal bir sorunla karşı karşıya değiller. Ancak yıllardır zirvede olmanın getirdiği metal yorgunluğu hissediliyor. Üstelik rakip Çin'den geliyor. TikTok hem kullanıcı sayısında hem de aktif kullanımda artık Facebook'a kafa tutuyor. Mesele şu ki sosyal medyada rakamlar her şeydir. Yani sosyal aktivite zayıfsa kazanamazsın. Bu durum tüketici için de geliştirici için de böyledir. Zaten Facebook'un azalan gelirleri de bunun en büyük göstergesi. Yaklaşık 11.000 işçi (%13) işten çıkmak zorunda kaldı.

Zuckerberg metaverse için yatırım yapadursun gerçeklik son derece gerçek. Sanal gerçeklik peşinde kaybedilen para yüz milyonlarca dolar iken henüz bebek bir pazarda çözüm aramak ne kadar doğru? Belki de o haklıdır! Hatta o kadar inanıyor ki şirket artık Meta! Ama şimdilik gerçek hayatta TikTok, Facebook'u tokatlıyor.

Kripto varlıklar ve Bitcoin

Ben dahil birçok insan için kripto varlıklar geleceğin parası. Ancak ne yazık ki kripto varlıkları fiyatlandıran insanların çoğu bunu umursamıyor. Yani geleceğin blokzincirler üzerindeki yükselişi şimdilik son derece ütopik. Geriye kalan kısım ise içle acısı. Yüz bin dolar olacak düşüncesi ve zengin olmak umuduyla yatırım yapan insanların çoğu şu an gözü yaşlı. Dijital para kavramı ile birçok insanı içine alan Bitcoin şu an aynı insanlar için dijital fiyasko. Zira para dediğin elle tutulur! Bu düşüncenin doğruluğu tartışıladursun 2022 yılında hayallere gebe olan dağ gibi kripto varlıklar, fare doğurdu. Ard arda gelen hack ve dolandırıcılık hikayeleri (LUNA faciası başta olmak üzere) güveni sarstı.

En son bu ay, önde gelen merkezi kripto borsası FTX, rakibi Binance'in satın alma planından geri adım atmasının ardından patladı. Soruşturmalar başladı ve FTX'in likidite sorunları ve sonunda vadesi gelen ciddi risk sorunları olan bir balon olduğu ortaya çıktı. Yani kripto yılı, yıla başladığı gibi bitiriyor. Sadece yılın sonu geldiğinde tartışılan bitcoin fiyatı 100.000 dolar değil! 10.000 dolar!.. Sadece fiyatı ile ilgilenenler için sanırım gerçekten en büyük fiyasko. Hedef 2023!..

Metaverse ve arttırılmış gerçeklik

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var. Bu kısma gelene kadarki fiyaskoların geleceği belirsiz. Ama sanal gerçeklik için durum farklı. Zira -total olarak dijitalize gerçeklik olarak adlandırabileceğimiz- arttırılmış/sanal gerçeklik ya da metaverse kavramları için sadece erken. Yani 2022 yılına dair hedefler öyle erken koyuldu ki gerçekten fiyasko oldu. Çünkü ortada elle tutulur hiçbir şey yok. Gerçi zaten elle tutulur olmaması gerekiyordu ama ürünler o kadar yetersiz ve hantal ki sene başında ortaya konulan hedeflerle alakası yok. Bunda özellikle Playstation tarafında gelen VR setin de geç gelmesi de bir neden. Böylece platforma gelen oyunlar da durdu. O yüzden -bence- metaverse ve sanal gerçeklik, sadece 2022 için fiyasko. Yoksa geleceğin en sağlam teknolojilerinden olacağı kesin. Sadece biraz uzak bir gelecek!

Stadia ve Apple Arcade

Google kabul etti; Apple etmiyor: Oyun sektörünün aktörleri belli! Sony, Microsoft, Nintendo... Yazılım tarafında da donanım tarafında da!.. Özellikle konsol savaşlarının bu kadar agresif olduğu bir dönemde Google aslında son derece iyi bir fikir sundu. Modern bir şekilde sistemi buluta entegre etti. Ancak çoğu zaman olduğu gibi yanlış pazarlama ve yetersiz kütüphane özellileri sebebiyle talep olmadı. Yıl bitmeden de Google servisi kapatacağını açıkladı. 2019 yılında geleceğin oyun deneyimi olarak tanıtılan Stadia büyük bir fiyaskoya dönüştü.

Aslında Apple Arcade servisi de benzer kütüphane sorularına sahip. Üstelik zayıf kütüphanenin fiyatı da aşırı pahalı. Bu yüzden talep görmüyor ve üst düzey oyun stüdyoları da Apple Arcade servisine vakit harcamıyor. Bu 2022'de açık açık görüldü. Sadece Apple henüz kabul etmiyor. Zaten sanırım Google ile aralarındaki en büyük fark da bu.

Peki sizce 2022 yılının en büyük teknoloji fiyaskosu neydi? Yorumlarınızı bekliyoruz.